تحلیل آماری و سینوپتیکی طوفان های گردو غباری در استان فارس

گردوخاک که به عنوان یکی از مهم ترین شکل های آلودگی جوی همه ساله ، خسارت های هنگفتی را در زمینه های مختلف، از جمله گسترش بیابان ها، از بین بردن زمین های کشاورزی، حمل و نقل و.... به دنبال دارد، در ابعاد مختلف مورد توجه محققان قرار گرفته است. استان فارس به علت موقعیت جغرافیایی آن و قرارگیری در عرض های جغرافیایی پایین، از مسیرهای عبوری رطوبت کمتر بهره برده و نزدیکی آن به منبع عظیم تولید گردوخاک یعنی بیابان عربستان باعث شده تا همواره در معرض پدیده ی گردوخاک قرار داشته باشد و در بعضی از اوقات سال دچار خسارت شود. از این رو، شناخت چگونگی پیدایش این گردوخاک ها می تواند در امکان کاهش اثرات زیانبار این پدیده در منطقه مفید باشد. در این پژوهش، با استفاده از داده های روزهای همراه با گردوخاک در یک دوره ی آماری 10 ساله (2002-1993) سه ایستگاه شیراز، آباده و فسا، ویژگی های آماری طوفان های گردوخاک مورد بررسی قرار گرفت. در تحلیل همدیدی، از تراز 500 هکتوپاسکال و تراز سطح دریا هر سه ایستگاه مذکور استفاده شده است. نتایج پژوهش نشان داد که بیشترین فراوانی وقوع گردوخاک در طول دوره-ی آماری در ایستگاه شیراز با 96 روز و کمترین فراوانی وقوع این پدیده در ایستگاه آباده با 1 روز می باشد. همچنین در استان فارس، وقوع گردوخاک کمتر از میانگین کلی بوده و پراکنش وقوع گردوخاک زیاد بوده است. این پژوهش نشان داد که سامانه های اصلی ایجاد گردوخاک در منطقه در تراز سطح دریا، وجود مرکز کم فشار بر روی عربستان و عراق، در تراز 500 هکتوپاسکال، قرارگیری منطقه در جلوی فرود با آرایش غربی- شرقی، و قرارگیری در جلوی فراز به همراه مرکز پرارتفاع و کم فشار پاکستان بوده، که زمینه ی ماندگاری و سرازیر کردن گردوغبار به جو منطقه را فراهم آورده اند.